जीतलाल श्रेष्ठ, निजगढ, २ भदौ/
वर्षात्को मौसममा खोलानाला, बगरबाट नदीजन्य पदार्थ उत्खनन, सङ्कलन गर्न रोक लगाएको भए तापनि निजगढमा ढुङ्गा सङ्कलन भइरहेको छ।
निजगढ–४ कछडिया टोलको खेल मैदान आसपास, अवनिश क्रसर उद्योगपछाडिको खाली जमीनलगायत अन्य स्थानमा ५ सयभन्दा बढी ट्याक्टरले खोलाबाट ढुङ्गा थुपारिरहेका छन्।
बस्तीकै केही व्यक्ति र समूहले बस्तीकै बदनामी हुनेगरी यस्तो कार्य गरिरहेको स्थानीय बासिन्दाले बताए। बाढी आउँदा–आउँदै खोलाभित्र ट्याक्टर पसाएर ढुङ्गा चोरी गर्ने गरेका छन्।
यस अवैध कार्यलाई रोक्न प्रहरीले दैनिक हैरानी खेप्नुपरिरहेको इलाका प्रहरी कार्यालय निजगढका प्रहरी निरीक्षक विकास थपलियाले बताए। ढुङ्गा चोरी, तस्करी गर्ने गराउने बखत प्रहरीको हस्तक्ष्Fेप रोक्न तस्करका मानिस नाका कुरी सुराक गर्ने गर्छन्। प्रहरी अघि बढ्नासाथ खोलाबाट ट्याक्टर भगाउँछन्।
यसरी ढुङ्गा चोरी–तस्करी भइरहँदा निजगढ नगरपालिकाको भूमिका शून्य देखिएको छ। खोलाको अनुगमनसमेत नगरपालिकाबाट हुने गरेको छैन।
“बल्ल–बल्ल ट्याक्टर पक्राउ ग–यो, तुरुन्तै स्थानीय नेता, जनप्रतिनिधिको दबाब आउन थाल्छ,” प्रनि थपलिया भन्छन्। नियन्त्रणमा लिएका ट्याक्टर जरिवाना तिराउन नगरपालिकामा बुझाउने गरे पनि ‘दूधको कुरुवा बिरालो’झैं हुने गरेको छ। “अवैध काम रोक्ने दायित्व स्थानीय तहको पनि हो, किन चासो दिंदैनन् ?” प्रहरीको भनाइ हुन्छ।
यसलाई रोक्न नगरपालिकाको भूमिका नदेख्दा अचम्म लाग्छ, खटेका प्रहरी भन्छन्। नेपाल प्रहरीले यसलाई रोक्ने प्रयास गरेको देखिए पनि सशस्त्र प्रहरी सुरक्षा बेस, निजगढ भने खासै सजग भएको पाइँदैन। खोलाछेउमा रहेको सशस्त्र प्रहरी बेस खोलामा दिनदहाडै ट्याक्टर पसेको देखे पनि नदेखेझैं गर्छ। “प्रायः नेपाल प्रहरी खोलामा घुम्ने र ट्याक्टर नियन्त्रणमा लिने, खेद्ने गर्छ। सशस्त्र प्रहरी भने चुपचाप हेरिरहन्छ,” एकजना स्थानीयले बताए। नदीजन्य पदार्थ उत्खनन रोकिएको बेला ट्याक्टरधनीले अटेर गर्ने गरेका कारण पूरै कछडिया टोलको बदनामी भइरहेको निजगढ नपा–४ का अध्यक्ष जयराम कुमरले भने। कडाइ गर्न प्रहरीलाई बारम्बार भनेको उनले प्रतिक्रिया दिए।
त्यसैगरी, निजगढ–१ भरतगंज सिंगौलको धन्सार खोलाबाट पनि ढुङ्गा चोरी–तस्करी हुने गरेको छ। स्थानीय गिरोहले दिनदहाडै खोलाबगरबाट ढुङ्गा चोरी गरी खोला किनारमा थुपार्ने गर्छन्। केही जनप्रतिनिधिको ट्याक्टरसमेत यस्तो चोरी तस्करीमा प्रयोग हुने गरेको निजगढवासी बताउँछन्।
जथाभावी खोलाको ढुङ्गा सङ्कलन गर्दा खोला खेतबारी, बस्तीमा पस्न सक्ने सम्भावना बढेको छ तर स्थानीय तह मौन बसेको छ। ढुङ्गा चोरी–तस्करीमा भरतगंज सिगौंलको पनि नाम मुछिएको छ। यस्तो कार्य रोक्न स्थानीय प्रहरीलाई आग्रह गरिरहेको वडाध्यक्ष मङ्गले लोप्चन बताउँछन्।
अहिले बन्दको समयमा ढुङ्गा प्रतिट्याक्टर २५ सयदेखि ३ हजारसम्ममा बिक्री हुने गरेको छ। यस्तो नाफा हुने देखेपछि स्थानीयलाई नै ढुङ्गा चोरी गर्न उक्साउने गरिएको छ।
