धेरैलाई एक्कासि हात खुट्टा झमझाउन, सुन्न हुने समस्या हुन्छ। यसलाई प्रायः बेवास्ता गरिन्छ, तर यो धेरै गम्भीर रोगहरूको सङ्केत हुन सक्छ। तसर्थ यदि तपाईंले बारम्बार वा लामो समयसम्म हात र खुट्टा सुन्न महसूस गर्दै हुनुहुन्छ भने तुरुन्तै चिकित्सकसँग सम्पर्क गर्नुपर्छ।
भारतको फोर्टिस अस्पताल (फरीदाबाद)का न्युरोलोजी र प्रमुख न्युरोइन्टरभेन्सनका निर्देशक डा विनित बंगा भन्छन्–कहिलेकाहीं यो लक्षण खराब मुद्रा वा अस्थायी स्नायु कम्प्रेशनजस्ता सामान्य कारणले हुन सक्छ, तर यसको पछाडि गम्भीर न्युरोलोजिकल समस्या पनि हुन सक्छ। तसर्थ, यी लक्षणहरूबारे सचेत रहनुपर्छ। यदि यस्तो भइरहन्छ भने विशेषज्ञसँग परामर्श गर्नु महत्वपूर्ण हुन्छ।
हात र खुट्टा सुन्न हुनुको सामान्य कारण ः हात र खुट्टा सुन्निने धेरै कारण हुन सक्छ, अस्थायी अवस्थादेखि दीर्घकालीन विकारसम्म। केही सामान्य कारण यस्ता छन् ः
पेरिफेरल न्युरोपैथी ः पेरिफेरल न्युरोपैथी तब हुन्छ जब पेरिफेरल तन्त्रिका, जुन मस्तिष्क र मेरुदण्डबाट शरीरको बाँकी भागमा सङ्केतहरू पठाउँछ, क्षतिग्रस्त हुन्छ। मधुमेह यस अवस्थाको मुख्य कारण हो तर यो चोटपटक, सङ्क्रमण र विषाक्त पदार्थहरूको सम्पर्कबाट पनि हुन सक्छ।
कार्पल टनल सिन्ड्रोम ः यो एक विशेष प्रकारको न्युरोपैथी हो, जसमा नाडीको मध्यवर्ती तन्त्रिका थिचिन्छ। यसले हात सुन्निने, झमझमाउने र कमजोरी हुन सक्छ र यदि यसको तत्काल उपचार गरिएन भने समयसँगै समस्या झन् बढ्न सक्छ।
भिटामिनको कमी ः बी १२, बी ६ र ई जस्ता भिटामिनको कमीले स्नायुमा क्षति पु–याउन सक्छ, जसले हात र खुट्टा सुन्निने वा झमझमाउँछ। सन्तुलित आहार वा चिकित्सकले सिफारिश गरेको सप्लिमेन्ट सेवन गरेर यो कमीलाई रोक्न सकिन्छ।
मल्टिपल स्क्लेरोसिस (एमएस) ः यो एउटा पुरानो अटोइम्युन रोग हो जसले केन्द्रीय स्नायु प्रणालीलाई असर गर्छ, जसको कारण न्युरोलोजिकल लक्षणहरू जस्तै सुन्नपन र झनझन हुने गर्दछ। एमएसले मस्तिष्क र मेरुदण्डको नसालाई क्षति पु–याउन सक्छ, जसले शरीरका विभिन्न भागमा संवेदनशीलता गुमाउन सक्छ।
सर्वाइकल रेडिकुलोपैथी ः यो अवस्था तब हुन्छ जब घाँटीको स्नायुमा दबाब हुन्छ, प्रायः हर्निएटेड डिस्क वा हाड स्पर्शको कारणले गर्दा हुन्छ। यसले दुखाइ, सुन्नपन र झनझनाहट निम्त्याउँछ जुन हातहरूमा फैलिन सक्छ।
यद्यपि कहिलेकाहीं सुन्नपन हुनु चिन्ताको विषय होइन तर यदि यो बारम्बार हुन्छ वा लगातार हुन्छ भने, यसलाई बेवास्ता गर्नुहुँदैन। यदि अचानक दुवै हात र खुट्टामा सुन्नपन अनुभव गर्नुभयो भने यो एउटा गम्भीर समस्याको सङ्केत हुन सक्छ जसको लागि तत्काल मेडिकल चेकअप आवश्यक पर्दछ। यसबाहेक कमजोरी, हिंडडुल गर्न गा–हो हुने वा मूत्राशय वा आन्द्राको नियन्त्रण गुम्नेजस्ता लक्षणहरू देखा परेमा तुरुन्तै चिकित्सकको सहयोग लिनु अति आवश्यक हुन्छ।
