धनुषा, ५ साउन/रासस
भारतको जयनगरदेखि जनकपुरधाम–कुर्थासम्म सञ्चालन भइरहेको राष्ट्रिय गौरवको आयोजनामध्येको रेलसेवाले आफ्नो थप सेवा विस्तार गर्न लागेको छ । यही साउन ३० गतेदेखि जयनगरदेखि बिजलपुरासम्म थप सेवा विस्तार गर्ने भएको छ ।
नेपाल रेलवे कम्पनीका महाप्रबन्धक निरञ्जन झाले जयनगरदेखि जनकपुर– कुर्थासम्म सञ्चालन भइरहेको रेलसेवा अब बिजलपुरासम्म थप सेवा विस्तारको तयारीमा लागेको जानकारी दिए । उनले भने, “कुर्थादेखि १७.५ किलोमिटर रेल सञ्चालनका लागि लिक (पटरी) हल्ट, स्टेशनलगायतका भौतिक पूर्वाधार संरचना तयार भइसकेको छ, १५ अगस्तका दिन सेवा प्रारम्भ गर्नेबारे नेपाल र भारतका उच्चपदस्थ पदाधिकारीबीच कुराकानी हुँदैछ ।” यद्यपि थप सेवा उद्घाटनको मिति भने टुङ्गो नलागेको उनले बताए ।
उनले यसअघि कुर्थादेखि बिजलपुरासम्म रेलको भौतिक पूर्वाधारका संरचना नेपाल सरकारको रेलवे कम्पनीलाई हस्तान्तरण गरिनुपर्ने भएकाले त्यो प्रक्रिया पनि अगाडि बढिसकेको बताए । महाप्रबन्धक झाले भारतीय इर्कन कम्पनीले करीब रु तीन करोड लागतमा बिजलपुरा खण्डको रेलमार्गको भौतिक पूर्वाधार संरचना निर्माण गरेको जानकारी दिए । यस मार्गमा रेलसेवा शुरू भएपछि बिजलपुरादेखि बर्दिबाससम्म १८ किलोमिटर रेलको भौतिक पूर्वाधार संरचनाको काम शुरू हुने उनले जानकारी दिए ।
“नेपाल सरकारले बिजलपुरादेखि बर्दिबाससम्म रेलको लिकसहित भौतिक पूर्वाधार संरचनाका लागि जग्गा हस्तान्तरण गरेपछि तुरुन्त काम शुरू हुन्छ,” महाप्रबन्धक झाले भने, “यस खण्डमा जग्गाको मुआवजाको विषयमा पनि टुङ्गो लागिसकेकोले अब तुरुन्त निर्माण काम शुरू हुन्छ ।”
सन् २०१० मा भारत सरकारको आर्थिक सहयोगमा रेल सञ्जाल विस्तार गर्न भारत सरकारसँग सम्झौता भएको थियो । भौतिक पूर्वाधार तथा रेलवे लिक निर्माणको ठेक्का पाएको भारतीय इर्कन इन्टरनेशनल कम्पनीले निर्माण थालेको थियो । जयनगरदेखि बर्दिबाससम्म ७० किलोमिटर छ ।
गत चैत १९ गते भारतको दिल्लीस्थित हैदराबाद हाउसबाट प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा र भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले संयुक्तरूपमा जयनगर–जनकपुर–कुर्था रेलसेवाको भर्चुअल माध्यमबाट हरियो झन्डा देखाएर उद्घाटन गरेका थिए । त्यस दिनदेखि जयनगर–जनकपुर–कुर्थासम्म ३४.९ किलोमिटर नियमित रेलसेवा सञ्चालन हुँदै आएको छ । अब बिजलपुरासम्म रेलसेवा शुरू भएपछि यसको सेवा ५२.४ किलोमिटर हुनेछ ।
बिजलपुरादेखि बर्दिबाससम्म १८ किलोमिटर रेल सञ्चालनको भौतिक पूर्वाधार र लिक निर्माणको काम बाँकी छ । यस रेल विस्तार परियोजनाको प्रथम चरणमा जयनगर–जनकपुर–कुर्था ३५ किलोमिटर, दोस्रो चरणमा धनुषाको कुर्थादेखि महोत्तरीको बिजलपुरा भङ्गाहासम्म १७.५ किलोमिटर र तेस्रो चरणमा महोत्तरीको बिजलपुरा भङ्गाहादेखि बर्दिबाससम्म १८ किलोमिटर खण्डमा रेलवे सेवा सञ्चालन हुने सरकारको योजना अन्तर्गत सो कार्य भएको हो ।
बिजलपुरासम्म रेलसेवा विस्तारको लागि महाप्रबन्धक झाको नेतृत्वमा सशस्त्र प्रहरी प्रमुखसहितको टोलीले निरीक्षण गरेको थाहा पाएपछि त्यस भेगका लोहारपट्टि, बलवा, भङ्गाहा, पिपरा क्षेत्रका स्थानीयवासीमा खुशियाली छाएको छ । रेलसेवाले आफ्नो सेवा विस्तार गरेर बिजलपुरासम्म पु¥याउने भएपछि त्यस क्षेत्रका जनतामा खुशियाली छाएको छ ।
उक्त क्षेत्रका कृषि उपज सोझै जनकपुरधामका साथै भारतीय बजारसम्म पु¥याउन सकिने आस जागेको किसान बताउँछन् । विसं १९९४ जुद्धशम्शेरका पालामा शुरू भएको न्यारोगेजको बिजलपुरा–जनकपुर–जयनगर ५२ किमी रेलमार्ग विसं २०५८ मा बाढीले बिग्हीपुल (लोहारपट्टि, महोत्तरी) भत्काएपछि जनकपुर–जयनगर ३५ किलोमिटरमा सीमित भएको थियो र पछि उक्त सेवा पनि बन्द भएको थियो ।
भारत सरकारको रु सात अर्ब २० करोडको आर्थिक सहयोगमा ब्रोडगेज रेलवे विस्तारको सन् २०१९ भित्रै रेल सञ्जाल विस्तारको निर्माण काम सम्पन्न गरिने प्रारम्भिक लक्ष्य लिएको थियो । राजनीतिक उतारचढाव, भेलबाढी र जग्गा मुआवजा निर्धारणमा भएको ढिलाइले समयमा काम सम्पन्न गर्न नसकिएको रेल विभागले जनाएको छ ।
नेपालमा पहिलो रेलसेवा विसं १९८४ मा चन्द्रशम्शेरका पालामा रक्सौल–अमलेखगंज शुरू भएको थियो । अहिले जयनगर–जनकपुरसम्म सञ्चालन भइरहेको नेपाली रेल, २०७७ असोज २ गते भारतीय रेलवे कम्पनी कोंकणले कर्पोरेशनसँग रु ८४ करोड ६५ लाखमा दुर्ई सेट ‘डेमो ट्रेन’ (डिजेल इलेक्ट्रिक मल्टिपल युनिट) खरीद गरी ल्याइएको हो । यस रेलमा एक हजार ३०० जनासम्म यात्री बसेर तथा उभिएर यात्रा गर्न सक्ने क्षमता रहेको छ भने यात्रीवाहक रेल भएकाले यात्रीको झोला र सामान्य सामान मात्रै राख्न सकिनेछ । अब यही रेल जयनगरदेखि बिजलपुरासम्म सञ्चालन हुने भएको छ ।
