महेन्द्रनगर, ६ भदौ/रासस
कुश्ती खेलमा एउटा परिचित खेलाडीको नाम हो ‘शिवानी दुबे’ । खेलकूदमा निरन्तरको मेहनतसँगै राष्ट्रियस्तरको कुश्ती खेलमा सात स्वर्ण र अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा मुलुकका लागि रजत पदक दिलाएकी कुश्ती खेलाडी शिवानी यतिबेला नागरिकता पाउन मुश्किल भइरहेको दुःखेसो पोख्छिन् ।
शिवानीका बुबा भारतीय नागरिक हुन् भने आमा नेपाली । विसं २०५६ मा डडेल्धुराकी राधिका रोकासित विवाह गरेपछि शिवानीका बुबा राजु दुबे नेपालमैं बस्दै आएका छन् । डडेल्धुराको तुफानडाँडाबाट विवाह गरेका राजु पनि कुश्तीका राष्ट्रिय खेलाडी हुन् ।
केही समयपछि नर्वेमा हुने कुश्ती च्याम्पियनशिपका लागि खेलाडी छनोटको तयारी हुँदा नागरिकता बनाउन जिल्ला प्रशासन कार्यालय डडेल्धुरा पुगेकी शिवानी निराश हँुदै फर्किएकी छन् । कञ्चनपुरको भीमदत्त नगरपालिका–३ खैरेनी बस्दै आएका दुबे परिवार महेन्द्रनगरमा मजदूरी गरेर जीविका चलाउँदै आएका छन् ।
“खेलाडी राष्ट्रका गहना हुन्, देशको शिर उँचो बनाउने काम खेलाडीबाट पनि हुन्छ,” शिवानीका बुबा राजुले भने, “अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा समेत छोरीले देशका लागि पदक दिलाउँदा पनि नागरिकताका लागि यस्तो दुःख भयो ।” आमा राधिकाको नागरिकताका आधारमा आफूले पनि नागरिकता पाउनुपर्ने शिवानीको भनाइ छ ।
कुश्तीकी कम उमेर समूहकी खेलाडी शिवानी पन्ध्र वक्र्षको उमेरदेखि राष्ट्रिय प्रतियोगितामा पदक जित्दै आएकी छन् । १३औं दक्षिण एशियाली खेलकूद प्रतियोगिता (साग)मा ५३ किलो तौल समूहमा प्रतिस्पर्धा गरेकी शिवानी फाइनलमा भारतीय खेलाडी पिङ्की शेरावतसित पराजित भएकी थिइन् ।
“अहिलेसम्म कुनै पनि प्रतियोगिताबाट पदकविहीन फर्किनुपरेको छैन,” शिवानीले भनिन्, “ओलम्पिकसम्म पुग्ने मेरो सपना हो ।” उनले आफूले आमाको नामबाट पनि नागरिकता पाउने प्रबन्ध रहेको सुनेको बताइन् । बुबा राजुले शिवानीको नागरिकताका लागि राष्ट्रिय खेलकूद परिक्षद्बाट पनि पहल भइरहेको जानकारी दिए ।
“डडेल्धुरा जिल्ला प्रशासन कार्यालयले आमाको नामबाट नागरिकता दिने व्यवस्था कार्यान्वयन भइनसकेको भनेर फर्काइदियो,” उनले भने, “अहिले कुश्ती सङ्घ र राखेपले पनि पहल गरिरहेकाले आशा पलाएको छ ।” राजुका दुई छोरी र एक छोरा छन् । शिवानी जेठी छोरी हुन् ।
यसअघि पनि क्रिकेटका राष्ट्रिय खेलाडीले नागरिकता पाएको सुनेकाले शिवानीले पनि पाउनुपर्ने उनको भनाइ छ । आफू विगत २२ वक्र्षदेखि नेपालमैं बस्दै आएको जनाउँदै राजुले आफूसँग भारतीय कुनै पनि कागजात नरहेको बताए ।
कुश्तीका प्रशिक्षक राजेन्द्रबहादुर चन्दले महिला कुश्तीमा राष्ट्रियस्तरमैं कञ्चनपुर अब्बल रहेको बताए ।
“महिला खेलाडी भनेकै अहिले कुश्तीमा हाम्रै खेलाडी हावी छन्,” उनले भने, “शिवानी लगनशील र अब्बल खेलाडी हुन् ।” प्रशिक्षक चन्दले कानूनी प्रक्रिया अनुसार शिवानीले नागरिकता पाउनुपर्ने बताए ।
