हाम्रो शरीरको सम्पूर्ण आधार हड्डीहरूमा मात्र टिक्छ । हड्डी कमजोर भएमा कुनै पनि काम राम्ररी गर्न गा¥हो हुन्छ ।
हड्डीको वृद्धि सामान्यतया २० वर्षको उमेरपछि रोकिन्छ । यसपछि हड्डीबाट पोषक तत्वको चुहावट हुँदैन, यसका लागि पौष्टिक आहार आवश्यक हुन्छ । क्याल्सियम, भिटामिन ‘डी’ हड्डीलाई बलियो बनाउनका लागि धेरै महत्वपूर्ण तत्वहरू हुन् । तर यदि हाम्रो आहार बिग्रन थाल्यो भने बुढेसकालमा हड्डीबाट पोषक तत्वहरू रिसाउन थाल्छन् र यसका कारण हड्डी कमजोर हुन थाल्छ । यसले हड्डी भाँच्न वा ओस्टियोपोरोसिसको परिणाम दिन्छ । ६० वर्षभन्दा माथिका पुरुष र रजोनिवृत्तिपछि महिलामा हड्डी भाँच्ने खतरा बढी हुन्छ ।
बेलायतको स्वास्थ्य मन्त्रालयको वेबसाइटले एक अनुसन्धानलाई उद्धृत गर्दै भनेको छ कि यदि युवावस्थामा भिटामिन ‘ए’ युक्त खानेकुरा बढी खाइयो भने बुढेसकालमा हड्डी भाँच्ने खतरा निकै बढ्छ । यही कारणले गर्दा कतिपयलाई बुढेसकालपछि ओस्टियोपोरोसिस हुने गर्छ । रजोनिवृत्तिपछि महिलाहरूमा हड्डी भाँच्ने जोखिम धेरै बढ्छ । त्यसैले युवावस्थामा भिटामिन ‘ए’को सीमित सेवन गर्न सल्लाह दिइएको छ । यी तीन खानेकुराले हड्डी भाँच्ने खतरा बढाउँछ ।
१. पशुको कलेजो– अधिकतम भिटामिन ‘ए’ जनावरको कलेजोमा पाइन्छ । यसमा हामीलाई चाहिनेभन्दा दोब्बर भिटामिन ‘ए’ पाइन्छ । त्यसैले हप्तामा एकपटकभन्दा बढी कलेजोको सेवन नगर्न भनिएको छ । कलेजोको धेरै सेवनले बुढेसकालमा हड्डी भाँच्ने खतरा धेरै गुणा बढाउँछ ।
२. माछाको कलेजोको तेल– केही माछाहरू धेरै तैलीय हुन्छन् । ठूलो माछाको कलेजो पनि ठूलो हुन्छ । माछाको कलेजोबाट निस्कने तेलमा भिटामिन ‘ए’ प्रशस्त मात्रामा पाइन्छ । त्यसैले यस्ता माछाको कलेजोको तेल धेरै खानुहुँदैन । आजकल कतिपयले माछाको कलेजोको तेललाई सप्लिमेन्टको रूपमा पनि सेवन गर्छन् । माछाको कलेजोको तेलले पछि अस्टियोपोरोसिसको जोखिम बढाउँछ ।
३. अन्डा– युवाहरूले मांसपेशीको विकासका लागि धेरै अन्डा खान्छन् । हरेक दिन अन्डा धेरै खानुहुँदैन । अन्डामा भिटामिन ‘ए’ प्रशस्त मात्रामा पाइन्छ । त्यसैले दिनमा दुई वा तीनभन्दा बढी अन्डा खानुहुँदैन ।
दैनिक कति भिटामिन ‘ए’ आवश्यक छ
वयस्क मानिसले एक दिनमा १.५ मिलिग्राम वा १५०० माइक्रोग्रामभन्दा बढी भिटामिन ‘ए’ उपभोग गर्नुहुँदैन । हामीले दैनिक खानेकुराबाट नै धेरै भिटामिन ‘ए’ पाउँछौं । त्यसैले भिटामिन ‘ए’ प्राप्त गर्न पशुको कलेजो, माछाको कलेजोको तेल, अन्डाको अत्यधिक सेवन गर्नुहुँदैन ।
कलेजोको सट्टा के खाने ?
जनावरको कलेजोबाहेक पनि यस्ता धेरै चीज छन्, जसको सेवनले भिटामिन ‘ए’को आवश्यकता सजिलै पूरा गर्न सकिन्छ । भिटामिन ‘ए’को लागि हरियो सागसब्जी, पालक, गाजर, मीठो आलु, पहेंला फलहरू जस्तै आँप, मेवा आदिको अधिक सेवन गर्नुपर्छ ।
