फेरि आयो माध्यमिक शिक्षा परीक्षा
• अनन्तकुमार लाल दास परीक्षा दिनु प्रायः विद्यार्थीहरूका लागि सर्वाधिक तनावपूर्ण अनुभव हुन्छ भने त्यसको तयारी कसरी गराउने भन्ने चुनौती शिक्षकहरूले बेहोर्नुपर्छ । शिक्षण पेशाका लागि यो एउटा गम्भीर दायित्व हो । झन् यसपटक पाठ्यक्रमको लोडले गर्दा सामुदायिक विद्यालयहरूको कोर्स पनि पूरा नभएको अवस्थामा रहेको छ भने संस्थागत विद्यालयहरूले जेनतेन कोर्स पूरा गरी केही पुनरावृत्ति […]
एसइई परीक्षा तयारीको गुरुमन्त्र
• अनन्तकुमार लाल दास विद्यार्थीहरूको जीवन सङ्घर्ष र चुनौतीले भरिएको हुन्छ । उनीहरूको मनमा परीक्षाको भयसँगै परीक्षामा कसरी राम्रो ग्रेड ल्याउने डर पनि हुन्छ । विद्यार्थीहरूको मनमा बेग्लाबेग्लै विषयमा कसरी राम्रो ग्रेड ल्याउने, कक्षामा ए प्लस कसरी हासिल गर्ने जस्ता प्रश्नहरू खेलिरहेका हुन्छन् । वि.सं. २०८१ को एस.इ.ई. नजीकिंदै गइरहेको सन्दर्भमा अन्तिम समयमा परीक्षाको तयारी […]
भविष्यको राष्ट्र मस्तिष्कको राष्ट्र हुन्छ
• अनन्तकुमार लाल दास अरस्तूले भनेका छन्–“शिक्षाको जरो अमिलो हुन्छ तर त्यसको फल सधैं मीठो हुन्छ ।” यस कथनले भावी विकास र प्रगतिको दिशामा एउटा गहन दृष्टिकोण प्रस्तुत गर्दछ । अतीतमा राष्ट्रको शक्ति भौतिक संसाधन र सैन्य ताकतमाथि निर्भर थियो तर वर्तमान समयमा र आउने भविष्यमा ज्ञान, सूचना एवं विचारको शक्ति सबैभन्दा महŒवपूर्ण हुनेछ । […]
सामुदायिक विद्यालयको उन्नति र शिक्षकको मनोविज्ञान
– अनन्तकुमार लाल दास सामुदायिक विद्यालयको खस्कँदो स्थितिको सम्बन्धमा चर्चा गर्दा सम्पूर्ण दोष त्यहाँ काम गर्ने शिक्षकहरूमाथि थुपार्ने आम प्रवृत्ति भइसकेको छस किनभने यो आफ्नो दोष लुकाउने सबैभन्दा सजिलो तरीका हो। यदि इमानदारीका साथ दोष कसको हो भनेर खोज्ने हो भने शिक्षासँग सम्बन्धित सबैको वास्तविकता खुल्ने डर छ। यस्तो शिक्षक विरोधी वातावरणमा शिक्षकहरूको मनोविज्ञान, उनीहरूको […]
एसइई परीक्षापूर्वको तयारी
अनन्तकुमार लाल दास उड्नुपूर्व निहुरिने बेला ज्ञान हाम्रो बढी नजीक हुन्छ भन्ने विलियम वड्र्सवर्थको भनाइ यतिखेर एसइईका तयारीमा जुटेका विद्यार्थीहरूमाथि लागू हुन्छ। विद्यार्थीहरूका लागि परीक्षा कोठा एउटा रणभूमिजस्तै हुन्छ जहाँ विद्यार्थीहरू आफ्नो पूर्ण तयारीका साथ ओर्लन्छन्। परीक्षा कोठामा प्रवेश गर्नुपूर्व विद्यार्थीहरू आआफ्नो हतियार अर्थात् विषयगत पाठ्यक्रमको पूर्ण तयारी क्षमता र समयानुसार गर्दै मानसिक दृढतामा ध्यान […]
निर्धनता समृद्धिका लागि खतरा हो
अनन्तकुमार लाल दास अरस्तूले भनेका छन्–“निर्धनता क्रान्ति र अपराधको जननी हो”। प्रविधि, व्यापार र सञ्चारद्वारा आकार प्राप्त गरेको विश्वलाई के भनिएको छ भने “कुनै पनि देशमा निर्धनता हरेक ठाउँको लागि खतरा पैदा गर्दछ।” यो कुरा निकै महत्वपूर्ण छ। निर्धनतालाई प्रायः स्थानीय चुनौतीको रूपमा हेरिन्छ तर यसको प्रभाव भौगोलिक सीमासँग जोडिएको छैन, जसले वैश्विक स्तरमा अर्थ […]
साक्षरताको बदलिंदो परिभाषा
– अनन्तकुमार लाल दास कुनै समय साक्षरतालाई साहित्य र सिकाइसँग जोडेर हेर्ने गरिन्थ्यो। त्यस समयको बुझाइमा साक्षर भन्नाले ‘टु बी फेमिलियर विद् लिटरेचर’ वा ‘वेल एजुकेटेड’ भन्ने लाग्थ्यो। १९ औं शताब्दीको अन्त्यतिर साक्षरतालाई अक्षर पढ्ने र लेख्ने क्षमतासँग सम्बन्धित गरिएको पाइन्छ। त्यस समयमा साक्षरतालाई कुनै खास विधा वा विषयको ज्ञानसँग सम्बन्धित गराइन्थ्यो। साक्षर हुनु भनेको […]
बालिका शिक्षा : बाधा र सम्भावना
♦अनन्तकुमार लाल दास पछिल्लो एक दशकमा शहरी क्षेत्रको शिक्षामा केटीहरूको पहुँचमा बढोत्तरी भएको छ तर पनि केटाहरूको अनुपातमा सङ्ख्या निकै कम छ । ग्रामीण भेगको शिक्षामा शहरको तुलनामा केटीहरूको सङ्ख्या निकै कम देखिएको छ । उच्च र मध्यम समाजमा केटीहरूको स्वतन्त्रतामा परिवर्तन देखा परेको छ तर व्यवहारमा आज पनि उनीहरूसँग घरको कैदीजस्तै व्यवहार गरिन्छ । […]
शिक्षक आफैं पढ्दैनन्, विद्यार्थीलाई के पढाऊन् ?
♦अनन्तकुमार लाल दास शिक्षक र आमाबुवा यदि विद्यार्थीहरूको शैक्षिक विकासमा रुचि राख्छन् भने उनीहरूलाई नियमित केही न केही पढ्नुपर्छ । जो पढ्दैन उसले के पढाउँछ भन्ने साधारण कुरा यदि शिक्षक र आमाबुवाले आत्मसात् गर्छन् भने उनीहरूले शिक्षा सँगसँगै समाजको पनि मुक्ति गर्न सक्छन् । यो मुक्ति कसरी हुन्छ भन्ने कुरामा चिन्तन–मनन गर्दा के स्पष्ट हुन्छ […]
पौष्टिक खाजा र खानाले विद्यार्थीको क्षमता वृद्धि
– अनन्तकुमार लाल दास विद्यार्थीहरूको लागि पौष्टिक खाजा र खाना धेरै आवश्यक हुन्छ तर यस तर्फको ज्ञानको कमीले गर्दा उनीहरू पौष्टिक खाजा र खाना खाइरहेका हुँदैनन्। पढाइको बोझ र त्यसबाट उत्पन्न हुने तनावले गर्दा पनि उनीहरूको ध्यान खाजा र खाना तर्फ बढी हुँदैन। अभिभावकमा पनि यस सम्बन्धी ज्ञानको कमीले यसमा बढी ध्यान दिएको पाइँदैन। शरीरलाई […]
